dreamstime s 4271399

Running to stand still: 3 redenen waarom de belangstelling voor reflectie zo groot is


Ongeveer een halfjaar geleden schreef ik een blog over reflecteren aan de hand van zestien vragen. Ik zag dat mensen in organisaties elkaar gek maken. We zijn druk van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat, en werken ’s nachts of in het weekend onze emails bij.

 

Tijdens mijn werkzaamheden in verschillende organisaties paste ik zestien reflectievragen toe, met als doel om weer even pas op de plaats te maken. Daarop kreeg ik heel positieve reacties: “ik krijg zo weer zicht op mijn interne kompas” of “dit helpt mij om keuzes te maken”. Reflectie maakt je agenda niet meteen leeg, maar het helpt je om anders naar je agenda te kijken. "We don’t have a time-management problem, we have a self-management problem”, aldus Michael Hyatt. Deze blog over 16 reflectievragen werd een van mijn best gelezen blogs van het afgelopen halfjaar; hij werd meer dan duizend keer bekeken.

Mindsome

Een maand geleden schreef ik over keuzes maken. Wederom was de belangstelling groot. Er was vooral herkenbaarheid. Zowel door jonge mensen die op het punt staan om keuzes te maken in opleiding of werk, als oudere mensen die overwegen loopbaanstappen te zetten. Gekoppeld aan deze blog introduceerde ik Mindsome, de app-in-ontwikkeling die je helpt om stil te staan in je drukke leven of te reflecteren op belangrijke momenten in je studie of werk. Mindsome is een initiatief van Kessels & Smit Something. Er wordt aan gewerkt door Barbara Grijns, Arjan de Hoog, Hanneke Queens, Laura Wierda en mijzelf.

Prototypes

We bouwden dit voorjaar voortvarend een aantal prototypes voor verschillende functionaliteiten van de app: het snel, eenvoudig, on-demand en persoonlijk doorlopen van een reflectieproces. Daarna maakten we kenbaar dat we deze functionaliteiten wilden gaan testen. Ruim honderd mensen melden zich aan in een periode van drie weken. Meer dan zestig mensen vulden de online survey in, die daarop volgde. Nog steeds laten mensen weten op de hoogte te willen blijven van de ontwikkeling van de app.

 

De leeftijd van de mensen die meedoen aan ons experiment varieert van 20+ tot 60+, de meeste deelnemers zijn tussen de 30 en de 50 jaar oud. Uit de survey weten we dat deelnemers voornamelijk studies op het HBO of WO volgen. Of ze hebben een studie op dit niveau gevolgd. Veelal in de richting van onderwijskunde, bedrijfskunde, bestuurskunde of sociale wetenschappen. Degenen met een baan zijn grotendeels werkzaam in het onderwijs, de zorg of (zakelijke) dienstverlening.

Wat maakt dat deze belangstelling zo groot is? De uitkomsten van de online survey brengen mij op drie gedachten:

  • Het is lastig om in onze maatschappij tijd te nemen om stil te staan en te reflecteren. Door de bank genomen doet men vanuit nieuwsgierigheid mee aan het testen van Mindsome: “Wat is dit voor tool?”. Anderen die meedoen met het testen van Mindsome willen zichzelf beter leren kennen en hebben vaker behoefte aan stilstaan. Dat is een ontwikkeling die ook wordt benoemd door Fred Schoorl, directeur van de Bond Nederlandse Architecten BNA, in het Financieele Dagblad van 21 februari 2015: "De haastigheid van de moderne tijd lijkt de kwaliteit van ons leven en van onze samenleving steeds meer aan te tasten. Ik zie dat we gestrest rondlopen en elkaar nauwelijks meer de tijd gunnen om goed na te denken over de kwesties die ons leven en werk beheersen. Het is de hoogste tijd voor meer reflectie, voor meer bezinning op fundamentele vragen."
  • Zelfkennis is in onze maatschappij een cruciale competentie. Ik gaf al aan dat een aanzienlijk deel van de mensen die meedoen aan het testen van Mindsome dat doet voor ‘zelfreflectie’. De belangrijkste vraagstukken waar men voor staat, gaan over 'meer balans in werk, studie en privé' en 'meer focus'. “Ik ren maar door, ik heb überhaupt geen idee wat mijn focus is…”, schreef iemand. Men verwacht dat Mindsome gaat helpen om tijd te maken voor reflectie; meer inzicht in wat zij zelf belangrijk vinden; rust, focus en overzicht. “Ik wil weer leven vanuit mijzelf en niet door mijn werk geleefd worden.” Men wil zichzelf beter leren kennen.
    In onze complexe werkcontext helpt het om soms “de spaden dieper in de grond te zetten”, aldus oud SER-voorzitter en Rabobank topman Herman Wijffels, in FD Persoonlijk van 28 maart 2015. Hij deed dat "aan de hand van twee gewetensvragen aan alle onderhandelaars: 'Waarom zit je in de politiek?' en 'Wat wil je bereiken voor dit land?' Dat leverde een onverwacht grote eensgezindheid op, en daarmee opvallend snelle onderhandelingsresultaten.” De filosoof Nietschze zei: "He who has a why to live can bear almost any how."
  • Er is behoefte aan andere vormen van reflectie. Er is in onze samenleving een gapend gat als het gaat over zingeving en spiritualiteit. Ad van Nieuwpoort en Ruben van Zwieten spreken in hun boek ‘De Bijbel op de Zuidas’, in navolging van de filosoof Eugen Rosenstock-Huessy over ‘taalnood’ als de crisis van onze tijd: “Wij leven in een tijd van algemeenheden. We spreken onopgemerkt louter in lege containerbegrippen als ‘duurzaamheid', ‘innovatie’, ‘leiderschap’, 'vertrouwen’ en ‘burgerschap’. Maar wie vertelt daar nog verhalen bij over wat dat zou kunnen inhouden?”
    Dirk de Wachter ziet in zijn boek ‘Borderline Times’ een verband met de toenemende ontkerkelijking en het verdwijnen van de grote verhalen en ideologieën: “De maatschappij spartelt en worstelt met zingevende alternatieven, na het passeren van de seculariseringsorkaan.”
    Tijdens mijn bezoek aan SXSW, in maart dit jaar, zie ik veel creativiteit en ondernemerschap, dat vertaalt zich in nieuwe wearables, apps en andere technologie. Zou dat kunnen helpen bij ons reflectievraagstuk? Bart Bosch, adviseur bij M&I Partners en deelnemer aan het experiment van Mindsome hoopt dat "zo’n app wellicht kan helpen om het op een makkelijkere manier meer aandacht te geven.” Want: “je bent niet gauw geneigd er veel tijd vrij te maken [voor reflectie]”, aldus Bosch. Zou technologie ook een helpende hand kunnen bieden in ons verlangen meer te reflecteren? Op deze vraag hopen we in de komende maanden antwoord te formuleren.


Benieuwd naar de analyse van de ‘check-in’ van het Mindsome experiment? Download de pdf. Wil je op de hoogte blijven van de ontwikkelingen met betrekking tot Mindsome? Schrijf je in via de website.

Bronnen